دعای سحر
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| نامهای دیگر | دعای بهاء • دعای مباهله |
| صادره از | امام محمد باقر(ع) |
| راوی | امام رضا(ع) |
| منابع شیعی | اقبال الاعمال • زاد المعاد • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | شرح دعای سحر (امام خمینی) • آفاق نیایش (آیت‌الله مظاهری) • شرح دعای سحر (محمد صالح مازندرانی حائری) |
| زمان | سحرهای ماه رمضان • روز مباهله (۲۴ ذی‌الحجه) |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
دعای سَحَر عنوانی عام برای دعاهایی است که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود. مشهورترین آن‌ها دعایی است که امام رضا (ع) از امام باقر (ع) نقل کرده است و با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ بَهَائِكَ بِأَبْهَاهُ وَ كُلُّ بَهَائِكَ بَهِيٌّ» آغاز می‌شود. این دعا در کتاب مفاتیح الجنان آمده و شیعیان آن را در سحرهای ماه رمضان می‌خوانند. شرح‌هایی بر دعای سحر نوشته شده است که شرح دعای سحر امام خمینی از جمله آن‌ها است. این دعا به دعای بهاء نیز مشهور است.
سند
دعای سحر عنوان عام دعاهایی است که در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود. مشهورترین دعای سحر، دعایی است که امام رضا (ع) از امام باقر (ع) نقل کرده است و سید بن طاووس در اقبال الاعمال سند این دعا را از طریق شیخ طوسی به علی بن حسن فضال و ابن ابی قرّه رسانده و در ضمن اعمال سحرهای ماه رمضان آورده است. همچنین مجلسی در زاد المعاد و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان دعای سحر را نقل کرده‌اند.
جایگاه دعای سحر
ایوب بن یقطین نامهای به امام رضا (ع) نوشت و از او خواست که درستی این دعا را بیان کند. امام به او نوشت:
- آری این دعا، دعای امام باقر(ع) در سحرهای ماه رمضان است. پدرم از جدش امام باقر نقل کرد که: «اسم اعظم خداوند، در این دعاست. پس هرگاه دعا کردید، در دعا بکوشید؛ چرا که آن از دانش نهفته است و آن را جز از اهلش، از دیگران پنهان بدارید. منافقان، تکذیب کنندگان، و منکِران اهل آن نیستند و این، دعای مباهله است.»
زمان قرائت
همان‌طور که در روایت امام رضا (ع) آمده، زمان قرائت این دعا سحرهای ماه رمضان است و شیعیان این دعا را به‌صورت فردی در سحرهای این ماه می‌خوانند و در سحرهای ماه رمضان این دعا از رادیو و تلویزیون ایران پخش می‌شود.
مضامین
فرازی از دعای سحر:
«اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عِزَّتِكَ بِأَعَزِّهَا وَ كُلُّ عِزَّتِكَ عَزِيزَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَشِيَّتِكَ بِأَمْضَاهَا وَ كُلُّ مَشِيَّتِكَ مَاضِيَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَشِيَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ قُدْرَتِكَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِي اسْتَطَلْتَ بِهَا عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَ كُلُّ قُدْرَتِكَ مُسْتَطِيلَةٌ.»
سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
دعای سحر در ۲۳ بند با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ» شروع می‌شود و از خداوند به حق زیبایی، جمال، جلال، عظمت، نور، رحمت، سخنان، کمال، اسماء، عزّت، مشیّت، قدرت، علم، قول، خواسته‌ها، مراتب شرف، سلطنت، فرمانروایی، مقام بلند، احسان قدیم، آیات و شأن و جبروت او درخواست می‌کند. و سپس می‌گوید: پروردگارا، از تو درخواست می‌کنم به آنچه که هرگاه از تو به آن طلب کنم اجابتم می‌کنی، پس ای خدا، اجابتم کن. و در پایان دعا آمده است: «آنگاه هر حاجت دارى از خدا بخواه،كه به‌یقین برآورده خواهد شد».
شرح‌ها
برای دعای سحر شرح‌هایی نوشته شده است:
- شرح دعای سحر، شیخ محمد صالح بن میرزا فضل‌الله مازندرانی حائری
- شرح دعای سحر، محمد بن سلیمان تنکابنی
- شرح دعای سحر، مولی هدایت الله بن محمدحسین آشتیانی، به زبان فارسی
- شرح دعای سحر، امام خمینی
- آفاق نیایش، آیت‌الله مظاهری
- معارف الهی، احمد زمردیان
تشابه با دعای مباهله
در روز مباهله (روز ۲۴ ذی‌الحجه) دعایی به نام دعای مباهله نقل شده است که شبیه دعای سحر است، ولی تفاوت‌هایی دارد و مقداری از این دعا بیشتر است. سید بن طاووس معتقد است دعای سحر همان دعای مباهله است.
سوء استفاده بهائیت
بهائیان درباره این دعا تأویلاتی آورده‌اند که مقبول نظر شیعیان نیست و با فرهنگ اسلامی سازگاری ندارد.
متن و ترجمه دعا
دعای سحر
| مـتـن | ترجمه |
|---|---|
| اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ بَهَائِكَ بِأَبْهَاهُ وَ كُلُّ بَهَائِكَ بَهِيٌّ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِبَهَائِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ جَمَالِكَ بِأَجْمَلِهِ وَ كُلُّ جَمَالِكَ جَمِيلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِجَمَالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ جَلالِكَ بِأَجَلِّهِ وَ كُلُّ جَلالِكَ جَلِيلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِجَلالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عَظَمَتِكَ بِأَعْظَمِهَا وَ كُلُّ عَظَمَتِكَ عَظِيمَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعَظَمَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ نُورِكَ بِأَنْوَرِهِ وَ كُلُّ نُورِكَ نَيِّرٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِنُورِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ رَحْمَتِكَ بِأَوْسَعِهَا وَ كُلُّ رَحْمَتِكَ وَاسِعَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِرَحْمَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ كَلِمَاتِكَ بِأَتَمِّهَا وَ كُلُّ كَلِمَاتِكَ تَامَّةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَلِمَاتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ كَمَالِكَ بِأَكْمَلِهِ وَ كُلُّ كَمَالِكَ كَامِلٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِكَمَالِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ أَسْمَائِكَ بِأَكْبَرِهَا وَ كُلُّ أَسْمَائِكَ كَبِيرَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِأَسْمَائِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عِزَّتِكَ بِأَعَزِّهَا وَ كُلُّ عِزَّتِكَ عَزِيزَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَشِيَّتِكَ بِأَمْضَاهَا وَ كُلُّ مَشِيَّتِكَ مَاضِيَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَشِيَّتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ قُدْرَتِكَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِي اسْتَطَلْتَ بِهَا عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَ كُلُّ قُدْرَتِكَ مُسْتَطِيلَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عِلْمِكَ بِأَنْفَذِهِ وَ كُلُّ عِلْمِكَ نَافِذٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعِلْمِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ قَوْلِكَ بِأَرْضَاهُ وَ كُلُّ قَوْلِكَ رَضِيٌّ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِقَوْلِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَسَائِلِكَ بِأَحَبِّهَا إِلَيْكَ وَ كُلُّهَا [وَ كُلُّ مَسَائِلِكَ] إِلَيْكَ حَبِيبَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَسَائِلِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ شَرَفِكَ بِأَشْرَفِهِ وَ كُلُّ شَرَفِكَ شَرِيفٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِشَرَفِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ سُلْطَانِكَ بِأَدْوَمِهِ وَ كُلُّ سُلْطَانِكَ دَائِمٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِسُلْطَانِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مُلْكِكَ بِأَفْخَرِهِ وَ كُلُّ مُلْكِكَ فَاخِرٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمُلْكِكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ عُلُوِّكَ بِأَعْلاهُ وَ كُلُّ عُلُوِّكَ عَالٍ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعُلُوِّكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ مَنِّكَ بِأَقْدَمِهِ وَ كُلُّ مَنِّكَ قَدِيمٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَنِّكَ كُلِّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنْ آيَاتِكَ بِأَكْرَمِهَا وَ كُلُّ آيَاتِكَ كَرِيمَةٌ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِآيَاتِكَ كُلِّهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَا أَنْتَ فِيهِ مِنَ الشَّأْنِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ شَأْنٍ وَحْدَهُ وَ جَبَرُوتٍ وَحْدَهَا اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَا تُجِيبُنِي [بِهِ] حِينَ أَسْأَلُكَ فَأَجِبْنِي يَا اللَّهُ. | خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق زیباترین مرتبه از زیبایی‌ات و همه مراتب زیبایی‌ات که زیباست. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب زیبایی‌ات. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق نیکوترین مرتبه از جمالت و همه مراتب جمال تو نیکوست. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب جمالت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق برجسته‌ترین مرتبه از جلالت و همه مراتب جلال تو برجسته است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب جلالت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق بالاترین مرتبه از عظمتت و همه مراتب عظمتت عظیم است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب عظمتت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق نورانی‌ترین مرتبه از نورت و همه مراتب نور تو نورانی است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب نورت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق گسترده‌ترین مرتبه از رحمتت، و همه مراتب رحمتت گسترده است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب رحمتت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق کامل‌ترین مرتبه از مراتب کلمات و همه مراتب کلماتت کامل است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب کلماتت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق کامل‌ترین مرتبه از کمالت و همه مراتب کمالت کامل است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب کمالت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق بزرگ‌ترین مرتبه از نام‌هایت و همه مراتب نام‌هایت بزرگ است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب نام‌هایت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق عزیزترین مرتبه از عزّتت و همه مراتب عزّتت عزیز است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب عزتت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق نافذترین مرتبه اراده‌ات و همه مراتب اراده‌ات نافذ است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب اراده‌ات خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق قدرتت که بر همه موجودات احاطه دارد و همه قدرتت بر تمام موجودات احاطه دارد، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب قدرتت، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق نافذترین مرتبه از مراتب علمت و همه مراتب علمت نافذ است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب علمت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق پسندیده‌ترین مرتبه از گفتارت، و همه مراتب گفتار تو پسندیده است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب گفتارت، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق محبوب‌ترین مرتبه از خواسته‌هایت نزد تو،و همه مراتب خواسته‌هایت محبوب است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب خواسته‌هایت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق شریف‌ترین مرتبه از شرفت و همه مراتب شرف تو شریف است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب شرفت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق پایدارترین مرتبه از سلطنتت و همه مراتب سلطنت تو پایدار است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق مراتب سلطنتت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق باافتخارترین مرتبه از فرمانروایی‌ات و همه مراتب فرمانروایی‌ات با افتخار است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب فرمانروایی‌ات. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق برترین مرتبه از برتری‌ات و همه مراتب برتری‌ات برتر است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب برتری‌ات. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق دیرینه‌ترین مرتبه از کرمت، و همه مراتب کرمت دیرینه است، خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب کرمت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق گرامی‌ترین مرتبه از نشانه‌هایت، و همه مراتب نشانه‌هایت گرامی است. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق همه مراتب نشانه‌هایت. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق آنچه از جاه و جبروت که در آنی و از تو می‌خواهم به حق هر جاه به تنهایی و به حق هر جبروت به تنهایی. خدایا از تو درخواست می‌کنم به حق آنچه اجابت می‌کنی مرا به آن هنگامی که از تو درخواست می‌کنم پس مرا اجابت کن ای خدا. |
پانویس
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
- ↑ مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۹۰ـ۹۲.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، دعای سحر معروف، ص۳۳۱ (در بخش اعمال ماه رمضان، قبل از دعای ابوحمزه ثمالی).
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
- ↑ تهرانی، الذریعه، ۱۳۷۸ق، ج۱۳، ص۲۴۸.
- ↑ رجوع کنید به: طوسی، مصباح؛ کفعمی، مصباح و بلدالامین؛ در ضمن اعمال روز مباهله
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۴۵.
- ↑ صدر حاج سید جوادی، دایره المعارف تشیع، ج۷، ص ۵۲۶
منابع
- سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد، بیروت، اعلمی، ۱۴۲۳ق/۲۰۰۳م.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش.
- آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالاضواء، ۱۳۷۸ق.
- طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۱۸ق، ۱۹۹۸م.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، البلدالامین و الدّرع الحصین، بیروت: چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۱۸ق، ۱۹۹۷م.
- کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، بیروت، چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۴م.
- صدر سید جوادی، احمد، دائره المعارف تشیع، تهران، جلد ۷، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۸۰ش.
پیوند به بیرون